Suid-Afrika het ‘n besonderse unieke naam vir die kantagtige gietyster versierings. Terwyl die res van die wêreld dit maar net ‘n “bracket” genoem het, is dit in Suid-Afrika Broekie-lace genoem. Dit is natuurlik so genoem na aanleiding van die ooreenkoms aan die kant (lace) wat op vroue panties (broekie) van die laat 1800’s was. Teen die einde van die negentiende eeu is dit deur die Engelse setlaars in Suid-Afrika ingebring, nie net as versterking saam met die pilare van die sinkplaatafdakke nie maar ook om op die afdak randte as dekor te dien. Dit was baie algemeen op Victoriaanse-styl huise en is vandag nog op baie huis terrasse te sien veral in die Wes-Kaap en groter Karoo.Die gietyster “broekie-lace” was oorspronklik ingevoer deur maatskappye soos McFarlane (katalogus voorbeeld in fotos). Later het plaaslike mense ontwerpe uit die katalogusse nagemaak en met hout ook die dekor items gemaak vir hulle stoepe. Bron:The heritage portal Illustrated Catalogue of Macfarlane's Castings. 6th ed Vol 2Provincial Spatial Development Framework – Built Systems
Lees meerMarguerite Henrici is gebore in1892 in Basle, Switserland. In 1913 begin sy studeer by die Universiteit van Basle. Sy studeer plantkunde, chemie en dierkunde, maar uiteindelik spesialiseer sy in plantfisiologie en verwerf haar doktors graad Summa Cum Laude. Hierna het sy geesdriftig voort gegaan met navorsing by die Universiteit. In 1913, toe sy nog eerste jaar student was, sit sy toevallig langs Dr A Theiler op die trein. Hy was die stigter en direkteur van die Veeartsenykunde Navorsing Institute, Onderstepoort in Pretoria. Hy het haar vordering dopgehou deur die jare en haar navorsings prestasies het hom beïndruk. In 1921 besoek hy wees Basle, en maak van die geleentheid gebruik om Henrici op te soek en haar uit te nooi om vir hom in Suid Afrika te kom werk. Lamsiekte was op daardie stadium ‘n groot kommer vir die veeboere in Suid Afrika. Vroeg in 1918 is Theiler vrygespreek van alle administratiewe pligte, sodat hy kan fokus op sy pos as direkteur van Lamsiekte Navorsing by die Staatsplaas Armoedsvlakte buite Vryburg. Teen 1919 kon hy die oorsaak van die verlamming by diere en hoe die siekte voorkom kan word geïdentifiseer as fosfor te kort in voeding. Hulle bevindinge het gelei tot ‘n nuwe veld in die wetenskap van vee voeding. Dit was die rede hoekom Dr Henrici as plantfisioloog genooi is om in Suid Afrika te kom werk om verder hieroor navorsing te doen. Haar navorsing het ingesluit natuurlike weidings en die chlorofil koolhidrate en fosfor inhoud van grasse, en die sisteïen en swael inhoud van Karoo-struike en -grasse.Een van die plante waaroor sy navorsing gedoen het vir hul merkwaardige voedings waarde is die Dubbeltjie (sien fotos). Daardie bossie met die harde doring wat deur al wat ‘n skoen steek. Taal was vir haar ‘n bietjie van ‘n uitdaging hier in Suid Afrika. Sy was vlot in Duits en Frans, en het ‘n basiese kennis van Engels gehaad. Maar dit het haar nie onder gekry nie en sy het Afrikaans en Engels baas geraak, net met ‘n swaar Duits-Switserse aksent. In 1929 is sy aangestel oor die beheer van die Veld-Reservaat buite Fauresmith. Dis hier waar sy 40 jaar gebly het en navorsing gedoen het, meestal op Karoo veld. Die gemeenskap was baie lief vir haar. Tot na haar aftrede het sy nog deeltyds gewerk en navorsing gedoen. Sy het wel die laaste 2 jaar van haar lewe by ‘n aftreeoord in Bloemfontein gaan bly. Sy is in 1971 oorlede. Deur die jare het sy ‘n paar erkennings gekry. In 1926 sluit sy aan by die Suid-Afrikaanse Biologiese Vereniging en in 1935 word sy bekroon met die Senior Kapt. Scott-gedenkmedalje vir uitstaande wetenskaplike prestasies. Sy was 'n erelid van die Basel Botaniese Vereniging en in 1969 het die Universiteit van Basel haar 'n ere-D.Sc. toegeken, ter erkenning van haar baanbrekerswerk in haar navorsingveld. In 1971 het die Suid-Afrikaanse Vereniging van Plantkundiges haar vereer deur te verkies haar lewenslange erelid van die Vereniging.Sy het deur die jare tussen 6000 en 7000 plant monsters bymekaar gemaak, hoofsaaklik Karoo plante. Twee plante is ter herdenking aan haar na haar vernoem. In die fotos is ‘n skets wat sy gedoen het van een van die plante wat na haar vernoem is.Die fotos van die veld is waar die Veld-reservaat buite Fauresmith was. Mens kan steeds ou gebou en die grense van haar toets kampe sien. Die grond behoort vandag nog aan dept. Landbou maar is nie meer ‘n aktiewe navorsingsterrein nie. Bron: Aosis : Marguerite Getrud Anna Henrici (1892-1971)
Lees meerCradock is in 1814 gestig en het sy twee-eeu in 2014 gevier.Die Groot Suid-Afrikaanse staatsman en eerste President, Paul Kruger is in 1826 in Cradock in die NG Kerk gedoop.'n VVV is op 5 Julie 1968 in die Cradock-omgewing gesien. Dit was 'n ligbal omring deur mis en dit is deur iemand in die Visrivier-distrik opgemerk.Cradock se krieketveld en biblioteek is die tweede oudste in Suid-Afrika.Telefone is in 1910 aan Cradock bekendgestel en outomatiese telefone in 1977.Elektrisiteit is die eerste keer in 1914 ingestel, 100 jaar nadat Cradock gestig is.Afrikaans is vir die eerste keer ooit in Cradock gepubliseer deur die 26-jarige John Southward Bold, eienaar van die Cradock News. Hy het Louis Meurant se verslag oor die skeiding van die Oos-Kaap van die Wes-Kaap gepubliseer. Die eerste artikel het op 4 Desember 1868 verskyn, 3000 eksemplare is gedruk, wat die Cradock News die grootste sirkulasie van enige koerant in Suid-Afrika op daardie tydstip gee.Olive Schreiner, woonagtig in Cradock, is sy die eerste Suid-Afrikaanse skrywer wat 'n boek, Story of an African Farm, gepubliseer het. Sy het saam met Karl Marx se dogter 'n wêreldwye feministiese beweging begin.Cradock was die laaste plek in Suid-Afrika waar wapens neergelê is aan die einde van die Suid-Afrikaanse Oorlog, vier dae later is die Vrede van Vereeniging onderteken.Victoria Manor was die tuiste van die Britse Sherwood-offisiere tydens die Suid-Afrikaanse Oorlog. Die Kelder in die hotel is tydens die oorlog as Boere-gevangenis gebruik.Beroemde besoekers aan Cradock sluit in:Jan Smuts het na Cradock gekom om 'n totale sonsverduistering te aanskou, met Cradock die beste plek om dit te besigtig. Hy het op 'n koppie op die plaasheiligdom gestaan, wat destyds aan Bobby Millar behoort het. Hy was geskeduleer om om 10:00 vm. per vliegtuig in 1942 te arriveer. Hy was bewus van veiligheidsgevare en het dus eerder die trein gevang. Hy het per motor by die landingstrook aangekom, wat beide die toeskouers en beamptes verstom het.Koning Edward die VIII het die Cradock-gebied in 1925 besoek. Voorheen bekend as die Prins van Wallis het hy by die Cradock-stasie aangekom en die skare kortliks toegespreek. Sy hand was verbind omdat sy hand seer was omdat hy so baie mense se hande geskud het. Hy het koning Edward die VIII in 1936 geword, maar moes abdikeer omdat hy met mev Simpson getrou het wat twee keer geskei was.
Lees meerDie dorp Kamieskroon het sy naam gekry as 'n kombinasie van die Kamiesberge en die Kroonkop bergtop wat vanuit die dorp sigbaar is, en natuurlik soos 'n kroon lyk.
Lees meerHierdie koppies wat vanaf die noorde uitkyk oor Williston het sy naam as Singkoppe gekry nadat Mnr Beineke om en by in die 1845’s die inisiatief geneem het om ‘ voetpad tot op die kruin van die suikerbrood vorminge koppie uit te lê. Onder sy leiding was daar ‘n weeklikse sangfees op die kruin van die koppies gehou. In die depressie jare word daar vertel dat daar Ou Kersaand Kersliedere van af die Singkoppe gesing isBron: Die Amandel breek oop 1845 – 1995 deur Elsa van Schalkwyk Vind die Singkoppe hier
Lees meerDie Swartberg pas was nog altyd op my bucket list. Moet erken, ek het myself bietjie misgis, Die Hel/Gamkaskloof is nie heeltemal op die pad Oudtshoorn toe nie, mens moet afdraai vir hom. So by hom sal ek anderdag uitkom. Thomas Bain dink ek was ‘n briljante man en sy bou werk altyd netjies. Die Swartberg pas het hy gebou so amper aan die einde van sy loopbaan, so sy ervaring en kundigheid wys in die bou van die pas. Al het Bain die oorspronklike ontwerp vir die regering gedoen in 1879, was die eerste bouer Jan Tassie. Hy het bou werk in 1881 begin maar na 13 maande was hy bankrot. In September 1883 neem Thomas Bain die bou werk oor, en voltooi dit in November 1886. Die amptelike opening van die pas was op 10 Januarie 1888. Die pas is gebou met die gebruik van pikstele, grawe, voorhamers, koevoete, kruiwaens en kruit. Rotse is gebreek deur dit met vuur te verhit en dan met koue water oor te spoel. Rotse is met voorhamers in kleiner stukke gebreek en toe versigtig perfek inmekaar te pas sonder sement. Die droëmuurmetode van konstruksie is gebruik om die indrukwekkende keermure te bou wat die pad teen die steil hellings ondersteun het. ’n Eeu later wonder reisigers steeds oor hierdie prestasie. Aan die suidekant is daar 'n stuk waar die keermuur 2,4 km lank is sonder onderbreking. Die pas is 23,8km. Die Swartberg Natuurreservaat is groot, omtrent 180 000 hektaar en bied stap roetes, piekniek plekke met mooie uitsigte, 4x4-roetes, voëlkyk, en vele meer. Bron: Fransie Pienaar Museum Mountain Passes South Africa
Lees meer